Constructivism (filosofi ya thuto)

Bokgoni bja go aga ke teori Thutong yeo e tšweletšago gore batho ka bobona goba baithuti ba se dire Selo ka gare ga tshepidišo ye e lebanego le pheteletšo ya tsebo ka maitemogelo le polelo ya leago, ba kopantšha tshedimošo ye mpsha le seo ba Šetšego ba se tseba. Go bana, se se akaretša tsebo yeo e hweditšwego pele ga ge ba tsena sekolo. E tswalanywa le maemo a go fapafapana a filosofi, kudukudu ka go epistemology le yona bjalo ka ontology, dipolitiki, le boitshwaro. Tšwago ya teori ye e kgokagane gape le teori ya setsebi sa monagano sa tlhabollo sa Switzerland Jean Piaget ya tlhabollo ya tša temogo.

Bokamorago

Bokgoni bja go aga thutong e na le medu go epistemology, yeo ka filosofi e lego teori ya tsebo, yeo e tshwenyegilego ka magoro a kwagalago a tsebo le go lokafatšwa ga yona motheo. Epistemology e lebišitše gape go bobedi go netefatšwa ga tsebo ya go itšeela godimo ya motsebi o tee le tsebo ye e tlwaelegilego. Ka fao, go tša bokgoni bja go aga go lemogwa gore moithuti o na le tsebo le maitemogelo a pele, ao gantši a laolwago ke tikologo ya gagwe ya leago le setšo. Ka fao go ithuta go dirwa ka "go aga" tsebo ya baithuti go tšwa maitemogelong a bona. Le ge sekolo sa go ithuta sa Boitshwaro se ka thuša go kwešiša seo baithuti ba se dirago, barutiši gape ba swanetše go tseba seo baithuti ba se naganago, le ka fao ba ka humišago seo baithuti ba se naganago.

Go na le diithuti tšeo di bolelago gore pono ya tša bokgoni bja go aga e tšweletše bjalo ka karabelo go seo se bitšwago "mohlala wa phetišetšo ya thuto", go akaretšwa filosofi ya realist yeo e theilwego go yona. Constructivism e latišitšwe morago ga thuto ya monagano mošomong wa Jean Piaget (1896–1980) yeo e hlaotšwego ka teori ya Piaget ya tlhabollo ya temogo. Piaget o ile a lebiša tlhokomelo go kamoo batho ba dirago tlhalošo mabapi le tirišano magareng ga diphihlelo tša bona le dikgopolo tša bona. Dipono tša gagwe di be di na le tshekamelo ya go lebiša tlhokomelo go tlhabollo ya motho mabapi le seo se diregago ka motho ka noši bjalo ka seo se fapanego le tlhabollo yeo e tutuetšwago ke batho ba bangwe. Teori ya Lev Vygotsky (1896-1934) ya social constructivism e gateletše bohlokwa bja thuto ya setšo sa leago; ka moo ditirišano le batho ba bagolo, dithaka tše di nago le bokgoni kudu, le didirišwa tša temogo di tsenywago ka gare ke baithuti go bopa dipopego tša monagano ka lefelo la tlhabollo ya kgauswi. Ge ba katološa kgopolo ya Vygotsky Jerome Bruner le ditsebi tše dingwe tša monagano tša thuto ba hlamile kgopolo ye bohlokwa ya diphaphathi tša taetšo, moo tikologo ya leago goba ya tshedimošo e fago dithekgo (goba diphaphathi) tša go ithuta tšeo di gogwago morago ganyenyane-ganyenyane ge di dutše di tsenywa ka gare.

Dipono tšeo di lebantšhitšwego kudu tlhabollong ya batho ka gare ga seemo sa lefase la leago di akaretša pono ya setšo sa leago goba histori ya leago ya Lev Vygotsky le bao ba lego maemong a dipono tša temogo tša Mikhail Bakhtin, Jean Lave, Etienne Wenger; Brown, Collins , Duguid, Newman, Griffin , Cole, le Barbara Rogoff, ba ile ba hlokomela. Kgopolo ya tša bokgoni bja go aga e tutueditše dithuto tše mmalwa,ya akaretšwa thuto tša monagano, thuto tša leago, thuto le histori ya mahlale, Nakong ya masea a yona. constructivism e ile ya hlahloba tirišano magareng ga diphihlelo tša batho le di- reflex tša tšona goba mekgwa ya tšona ya boitshwaro. Piaget o ile a bitša ditshepedišo tše tša tsebo gore ke "dithulaganyo." Dikema ga se tša swanela go gakantšhwa le dikema (dikema), e lego lereo leo le tšwago go teori ya sekema, yeo e tšwago go dipono tša tshepedišo ya tshedimošo ka ga temogo ya motho. Mola dikema tša Piaget di se na diteng, dikema (bontši bja sekema) ke dikgopolo; mohlala, bontši bja batho ba na le sekema sa "rakgadi", "lee", goba "makete." Constructivism ga e šupe thuto ye e itšego, le ge gantši e gakantšhwa

ka constructionism, e lego teori ya thuto yeo e hlamilwego ke Seymour Papert, yeo e hlohleleditšwego ke dikgopolo tša go ithuta tša constructivist le tša boitemogelo tša Piaget.

Teori ya Piaget ya tša thuto tša constructivist e bile le khuetšo ye e nabilego go dithuto tša go ithuta le mekgwa ya go ruta thutong, gomme ke moko wa ditaba wa motheo wa mekgatlo ya mpshafatšo ya thuto.

Histori

Tshedimošo ye nngwe: epistemology ya constructivist

Difilosofi tša pejana tša thuto di be di sa beye bohlokwa bjo bogolo go seo se bego se tla fetoga dikgopolo tša go aga; papadi ya bana le go nyakišiša di be di bonwa e le tšeo di se nago maikemišetšo le tšeo di nago le bohlokwa bjo bonyenyane.[citation

go nyakega] Jean Piaget o be a sa dumelelane le dipono tše tša setšo; o ile a bona papadi e le karolo e bohlokwa le e nyakegago ya tlhabollo ya temogo ya morutwana gomme a nea bohlatse bja thutamahlale bakeng sa dipono tša gagwe. Lehono, dithuto tša constructivist di na le khuetšo go ralala le mafapha a go ithuta a semmušo le ao e sego a semmušo.

Thutong ya musiamo, dithuto tša constructivist di tsebiša tlhamo ya dipontšho. Mohlala o mongwe o mobotse wa go ithuta ga constructivist maemong ao e sego a semmušo ke Investigate Center kua The Natural History Museum, London.[citation needed] Mo baeti ba kgothaletšwa go hlahloba kgoboketšo ya

dipeelano tša kgonthe tša histori ya tlhago, go itlwaetša bokgoni bjo bongwe bja mahlale le go itirela dilo tšeo di utolotšwego. Bangwadi bao ba tutueditšego thuto ya go aga ba akaretša:

• John Dewey (1859–1952)
• Maria Montessori (1870–1952)
• Władysław Strzemiński (1893–1952)
• Jean Piaget (1896–1980)
• Lev Vygotsky (1896–1934)
• Heinz von Foerster (1911–2002)
• George Kelly (1905–1967)
• Jerome Bruner (1915–2016)
• Herbert Simon (1916–2001)
• Paul Watzlawick (1921–2007)
• Ernst von Glasersfeld (1917–2010)
• Edgar Morin (born 1921)
• Humberto Maturana (1928–2021)
• Paulo Freire (1921-1997)

Tirišano gare ga baithuti

Sehlogo se segolo: Go ithuta ka go ruta

Baithuti bao ba nago le mabokgoni le ditlogo tše di fapanego ba swanetše go dirišana mešomong le dipoledišanong go fihlelela kwešišo ye e abelanwago ya therešo lefapheng le le itšego. Mehlala ye mengwe ya go aga leago e gatelela gape tlhokego ya tirišano gare ga baithuti, yeo e thulanago thwii le mekgwa ya setšo ya phadišano. Kgopolo e tee ya Vygotskian yeo e nago le ditlamorago tše bohlokwa go tirišano ya dithaka, ke ya lefelo la tlhabollo ya proximal. E hlalošwa bjalo ka sekgala magareng ga maemo a nnete a tlhabollo bjalo ka ge a laolwa ke tharollo ya mathata ye e ikemetšego le maemo a tlhabollo ye e ka bago gona bjalo ka ge a laolwa ka tharollo ya mathata ka fase ga tlhahlo ya batho ba bagolo goba ka tirišano le dithaka tše di nago le bokgoni kudu, e fapana le tlhago ya thutaphedi ye e sa fetogego ya dikgato tša Piaget tša tlhabollo. Ka tshepedišo ya ‘sefala’ moithuti a ka katološwa go feta mellwane ya go butšwa ga mmele go fihla bokgoleng bjoo tshepedišo ya tlhabollo e šalelago morago tshepedišong ya go ithuta.

Ge baithuti ba swanetše go tšweletša le go tlwaetša dikagare tše mpsha le bao ba tsenago le bona ka klaseng, tshepedišo yeo e sego ya mothalo ya go aga tsebo ya kopanelo e tla hlongwa.

Bohlokwa bja taba yeo e dikologilego

Mohlala wa social constructivist o lebelela seemo seo thuto e diregago go sona bjalo ka selo sa bohlokwa go thuto ka boyona.

Motheo wa kgopolo ya moithuti bjalo ka modiriši yo a šomago ke "kakanyo ya gore ga go na sete e tee ya melao ya go ithuta ye e akaretšwago yeo molao wo mongwe le wo mongwe o šomago go bohle. domains".: 208 Tsebo ye e se nago diteng ga e re fe mabokgoni a go diriša kwešišo ya rena mešomong ya nnete ka gobane ga re šome le kgopolo yeo tikologong ye e raraganego le go itemogela dikamano tše di raraganego tikologong yeo tšeo di laolago gore kgopolo e šomišwa bjang le neng. Kgopolo ye nngwe ya boagi bja leago ke ya thuto ya nnete goba ya maemo, moo moithuti a tšeago karolo medirong yeo e lebanego thwii le tirišo ya thuto le yeo e diregago ka gare ga setšo seo se swanago le seemo seo se dirišitšwego.Go ithutela mošomo ka temogo go šišintšwe bjalo ka mohlala wa go aga wo o šomago gabotse wa go ithuta mo go lekago go "go godiša baithuti mekgweng ya kgonthe ka mošomo le tirišano ya leago ka tsela ye e swanago le yeo e bonagalago, le yeo go lego molaleng gore e atlegile, go ithutela mošomo wa diatla".

Holt le Willard-Holt (2000) ba gatelela kgopolo ya tekolo ya dinamiki, yeo e lego tsela ya go lekola bokgoni bja kgonthe bja barutwana bjo bo fapanego kudu le diteko tše di tlwaelegilego. Mo, sebopego sa go dirišana sa go ithuta se katološetšwa go tshepedišo ya tekolo. Go e na le go lebelela tekolo bjalo ka tshepedišo yeo e dirwago ke motho o tee, go swana le mohlahli, e bonwa bjalo ka tshepedišo ya ditsela tše pedi yeo e akaretšago kgokagano magareng ga mohlahli le morutwana. Tema ya mohlahlobi e ba ya go tsena poledišanong le batho bao ba lekolwago go hwetša maemo a bona a bjale a go šoma mošomong ofe goba ofe le go abelana le bona ditsela tše di kgonegago tšeo ka tšona go šoma moo go ka kaonefatšwago mo tiragalong ye e latelago. Ka go realo, tekolo le go ithuta di bonwa bjalo ka tšeo di kgokagantšwego ka mo go sa aroganywego e sego ditshepedišo tše di aroganego.

Holt le Willard-Holt (2000) ba gatelela kgopolo ya kelo ya go fetoga, yeo e lego tsela ya go sekaseka bokgoni bja nnete bja baithuti yeo e fapanago kudu le diteko tša tlwaelo. Mo, tlhago ya go ithuta yeo e lego ya tirišano gabotse e katološetšwa tshepedišong ya kelo. Go e na le go lebelela kelo bjalo ka tshepedišo yeo e dirwago ke motho o tee, go swana le mohlahli, e bonwa bjalo ka tshepedišo ya ditsela tše pedi yeo e akaretšago tirišano magareng ga bobedi mohlahli le moithuti. Karolo ya mohlahlobi e ba ye nngwe ya go tsena poledišanong le batho bao ba hlahlobjago go hwetša maemo a bona a bjale a tiragatšo mošomong ofe goba ofe le go abelana le bona ditsela tše di kgonegago tšeo ka tšona tiragatšo yeo e ka kaonafatšwago ka yona tiragalong ye e latelago. Ka go realo, kelo le go ithuta di bonwa bjalo ka tšeo di kgokaganego ka mo go sa aroganywego e sego ditshepedišo tše di aroganego. Go ya ka pono ye, bahlahli ba swanetše go bona kelo bjalo ka tshepedišo ye e tšwelago pele le ya tirišano yeo e elago phihlelelo ya moithuti, boleng bja maitemogelo a go ithuta le courseware. Ditshwaotshwao tšeo di hlotšwego ke tshepedišo ya kelo di šoma bjalo ka motheo wo o lebanyago wa