Jump to content

Bokgobapuku bo bogolo bja Bessie

Gotšwa go Wikipedia

Bokgobapuku bja Hlogo bja Bessie (pele ga 2005 bo tsebja gape bjalo ka Bokgobapuku bja Mmasepala bja Msunduzi[1], gomme pele ga moo bjalo ka Bokgobapuku bja Mokgatlo wa Natal) ka Pietermaritzburg, Mmasepala wa Selegae wa Msunduzi, ke bokgobapuku bja kgale kudu ka KwaZulu-Natal, Afrika Borwa. E hlomilwe ka 1849 gomme ya ba bokgobapuku bja dipeeletšo tša molao ka 1916[2][3]. E reeletšwe ka mongwadi Bessie Head.

Histori[lokiša | edit source]

Ka 1846 Mokgatlo wa Dipuku wa Pietermaritzburg o ile wa hlongwa, o thekgwa ke David Dale Buchanan, morulaganyi wa Natal Witness. E be e na le phapoši ya go bala le bokgobapuku bjo bonnyane gomme ya bulwa bjalo ka bokgobapuku bja mathomo bja setšhaba bja Pietermaritzburg ka 1849. Mathomong e ile ya katana, eupša ka morago e ile ya thekgwa ke Mokgatlo wa Natal (o thakgotšwego ka 1851) woo, ka 1865, o bego o monya Mokgatlo wa Dipuku gomme wa thoma go godiša ditšhelete tša lefelo la sa ruri. Ka di- guinea tše 2 000, Mokgatlo o ile wa reka 20 Longmarket Street ka 1876; e ile ya bulwa e le bokgobapuku bja setšhaba le musiamo ka February 1878.

Ka 1916, Bokgobapuku bja Mokgatlo wa Natal bo ile bja newa maemo a molao a go bea tšhelete. Ka puku ye nngwe le ye nngwe yeo e gatišitšwego ka Afrika Borwa bjale e be e swerwe ka bokgobapukung bakeng sa merero ya tokelo ya ngwalollo le ya go boloka dilo tša kgale, e ile ya swanelwa ke go katološwa kgafetšakgafetša. Meago e mefsa ya Longmarket Street e ile ya okeletšwa ka 1929 le 1957, gomme moago wa Commercial Road o ile wa hirišwa go tloga ka 1963.

Ka 1967, ka morago ga gore mmasepala o dumele go thekga bokgobapuku ka ditšhelete, e ile ya ba bokgobapuku bja go adima tšhelete ya mahala. Nywageng ya kgethologanyo, bokgobapuku bo ile bja dula bo buletšwe badudi ka moka, go sa šetšwe morafo, gomme bja katološwa ka makala a 11 go phatša motse.

Meago ya bokgobapuku bja Longmarket Street e ile ya feleletša e tšeetšwe legato ka 1975 ke bokgobapuku bjo bofsa bja sebjalebjale bjo bo agilwego kua Church Street, bjo bo butšwego ka la 17 June 1975. Ye e ile ya dula e le moago o mogolo wa bokgobapuku bja toropo ka nywaga e fetago e 30. Ka 2004, Mokgatlo wa Natal o ile wa fetišetša bokgobapuku le bašomi ba bjona go Mmasepala wa Selegae wa Msunduzi. Kapejana ka morago ga moo, moago wo mofsa wo o thekgwago ka ditšhelete ke toropo, ka dithoto le setoko seo se thekgwago ka ditšhelete ke Carnegie Corporation, o ile wa bulwa semmušo ka la 12 Phupu 2007 gomme wa reelwa leina la Bessie Head, mongwadi wa Afrika Borwa le molwela-kgethollo yo a belegetšwego Pietermaritzburg.

Lehono bokgobapuku bjo ke bjo bongwe bja makgobapuku a mahlano a dipeeletšo tša molao tša Afrika Borwa. Ke setheo se nnoši sa KwaZulu-Natal seo se swerego dipuku ka moka tšeo di ngwadilwego ke molwela dipolotiki wa India Mahatma Gandhi.

  1. https://www.librarything.com/venue/108062/Bessie-Head-Library
  2. https://researchspace.ukzn.ac.za/server/api/core/bitstreams/ae7cc29d-1171-4ffe-9a26-04adf0958b81/content
  3. https://www.natalia.org.za/nsf_history.html